Στρατηγική μελέτης

Οδηγίες για τη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με παράδειγμα το κείμενο  “Οι ακροβάτες της θάλασσας” από το βιβλίο της Γλώσσας Γ’ Δημοτικού:

Βήματα:

1. Αρχικά παρουσιάζουμε το θέμα του κειμένου (Δελφίνια). Ζητάμε από τα παιδιά να αναφέρουν οτιδήποτε γνωρίζουν για αυτό, μέσω των προϋπάρχουσων γνώσεών τους και εμπειριών τους, το καταγράφουμε και το συζητάμε.
2. Ζητάμε από  τα παιδιά να διαβάσουν το κείμενο και να εντοπίσουν θεματικά στοιχεία. Εξηγούμε ότι καλούνται να διερευνήσουν τις λέξεις-κλειδιά ή φράσεις, λέγοντάς τους πως αυτές οι λέξεις δηλώνουν το θέμα και τις σημαντικές λεπτομέρειες του θέματος. Μπορούν και να τις υπογραμμίσουν.
3. Τους εξηγούμε πως θα δημιουργήσουν έναν χάρτη (εννοιολογικό), ο οποίος θα παρουσιάζει κωδικοποιημένα τις σημαντικές πληροφορίες του κειμένου.
4. Κάθε μαθητής έχει μπροστά του ένα φύλλο χαρτί στο οποίο, καταγράφει το θέμα του κειμένου στο κέντρο του.
5. Τα παιδιά καλούνται να ανατρέξουν στα στοιχεία που έχουν εντοπίσει, να συγκεντρώσουν τις ιδέες που συνταιριάζουν και να τις ομαδοποιήσουν.
6. Όταν συγκεντρώσουν τα στοιχεία αυτά, ζητάμε από τους μαθητές να δημιουργήσουν έναν τίτλο για κάθε θεματική ομάδα ιδεών.
7. Ζητάμε να τραβήξουν γραμμές από το κεντρικό θέμα προς όλες τις κατευθύνσεις (όσες είναι οι υποενότητες, τόσες γραμμές θα σχηματίσουν).
8. Οι μαθητές καλούνται να καταγράψουν κάθε υποενότητα με την αντίστοιχη επικεφαλίδα της στο τέλος κάθε γραμμής.
9. Αφού δημιουργήσουν τον δικό τους εννοιολογικό χάρτη και με τη δική μας καθοδήγηση, τους ζητάμε να τον διαβάσουν και να εκτιμήσουν το αποτέλεσμα.
10. Έπειτα, καλούνται να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν στοιχεία, ώστε να έχουν ένα πιο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα.
11. Αφού ολοκληρωθεί η προηγούμενη διαδικασία, οι μαθητές καλούνται να επαναξιολογήσουν τον εννοιολογικό χάρτη και να διαπραγματευτούν πιθανές τροποποιήσεις για την βελτίωσή του.
12. Τέλος, μπορούν να συμβουλεύονται εξωτερικές πηγές για την αξιολόγηση της ακρίβειας των πληροφοριών του χάρτη που δημιούργησαν.

Παράδειγμα-Εννοιολογικός χάρτης για το κείμενο “Οι ακροβάτες της θάλασσας” από το βιβλίο της Γλώσσας Γ’ Δημοτικού.

Φένια Ζαραφωνίτη

Λογοθεραπεύτρια, MEd Ειδικής Αγωγής

Βιβλιογραφία αναφοράς

Τσομπανίδης, Γ.Ν. (2004). Στρατηγικές Μελέτης: Βοηθώντας τους Μαθητές με και χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες να Μελετούν Αποδοτικά. Αθήνα: Ατραπός.